26.5.08
12.5.08
"Εμμανουήλ Τοξότης", εκδότρια: Νέλλα Πανταζή, επιστημονική επιμέλεια: Ελ. Αγγελομάτη, Γιάννης Μαυρομάτης, φιλολογική επιμέλεια: Θεοδ. Πυλαρινός
10.5.08
9.5.08
8.5.08
7.5.08
6.5.08
4.5.08
3.5.08
Η Λυσιστράτη του Αριστοφάνη
Μεταφρασμένη από τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη. 1910.
Κυκλοφόρησε στη σειρά «Βιβλιοθήκη Γεωργίου Ι. Θεοτόκη» η μετάφραση της Λυσιστράτης του Αριστοφάνη η οποία έγινε το 1910 από τον Ντίνο Θεοτόκη. Την έκδοση προλογίζει η Αλίκη Νικηφόρου, διευθύντρια των αρχείων Νομού Κέρκυρας και υπεύθυνη του Αρχείου και της Βιβλιοθήκης Γεωργίου Ι. θεοτόκη, ενώ την εκτεταμένη εισαγωγή και τα μεταφραστικά σχόλια υπογράφει ο καθηγητής Φάνης Ι. Κακριδής. Η εισαγωγή βοηθά τον αναγνώστη να σχηματίσει μια σφαιρική εικόνα της εποχής που έγινε η μετάφραση και να κατανοήσει το κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο στο οποίο εργάστηκε ο Ντίνος Θεοτόκης.
Στα Προλεγόμενα της Αλίκης Νικηφόρου γίνονται κατ αρχήν αναφορές στο πρόβλημα της ύπαρξης αρχειακού υλικού κατά την περίοδο μετά την Ένωση και εκφράζει μιαν άποψη για την «εξαφάνιση» επί έναν αιώνα του χειρογράφου του Θεοτόκη. Αναφέρεται στην διάσωση του χειρογράφου και επισημαίνει ότι τα κατάλοιπα του Ντίνου Θεοτόκη εκτός των άλλων «… δεν παύουν και να αναδεικνύουν την εκπληκτική πολυσημία του ταλέντου του συγγραφέα των Σκλάβων στα δεσμά τους, που χρειάστηκε μόνο τριάντα μία ημέρες για να απαλείψει τη γλωσσική απόσταση που μας χώριζε από το σημαντικότερο, ίσως, ύμνο του Αριστοφάνη στην κατάκτηση της ειρήνης και της συμφιλίωσης, την πραγμάτωση της οποίας, πρωτοπορώντας ακόμα μια φορά ο ποιητής, ανεπιφύλακτα ανέθεσε στις γυναίκες.»
Η εισαγωγή του Φάνη Κακριδή περιλαμβάνει τα παρακάτω κεφάλαια:
· Το αρχαίο δράμα στη δεκαετία 1900-1910.
· Οι μεταφράσεις του Αριστοφάνη.
· Η μετάφραση του Κωνσταντίνου Θεοτόκη.
· Το χειρόγραφο.
· Το κείμενο.
· Η γλώσσα.
· Τα «ου φωνητά».
· Μετρική.
· Η έκδοση
καθώς επίσης σχόλια στο κείμενο, γλωσσάρι και φωτογραφίες ορισμένων σελίδων του χειρογράφου.
Σημειώνει ο Φάνης Κακριδής για τη γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Θεοτόκης:
«Δεχόταν πως η δημοτική ήταν ακόμα ακαλλιέργητη και οι εργάτες της αβοήθητοι. 'Ελεγε στο φίλο του Ν. Λευτεριώτη : όπως είναι τώρα η γλώσσα μας, λείπει κάθε αυθεντικό κριτήριο που να μας οδηγεί στην εκλογή του υλικού, λείπουν γενικά όλα εκείνα τα βοηθήματα που θα μας ελυούσαν την κάθε μας απορία, κι έτσι αναγκαστικά πρέπει, για να πλουτίσουμε το λεκτικό μας, να προστρέχουμε στην ομιλουμένη γλώσσα του τόπου μας. Κι ακόμα έφερνε παραδείγματα τους διαλεχτισμούς που υπάρχουν σε ξένους συγγραφείς, τους φλωρεντινισμούς του Δάντη, και τους φραγκφουρτιανισμούς του Γκαίτε, και του Ζολά τους ιδιωτισμούς με τη μεγάλη τους γλωσσοπλαστική δύναμη.
Έτσι, αν και μεταφράζει για όλους τους Έλληνες, ο Θεοτόκης δε διστάζει ν' αξιοποιήσει τόσο το λεξιλογικό πλούτο, όσο και τη γραμματική τυπολογία και τις φωνητικές προτιμήσεις των ιδιωμάτων, με φυσική προτίμηση στην ντοπιολαλιά του νησιού του. Ακόμα, διατηρεί συχνά, προσαρμοσμένους ή όχι, τους αρχαίους όρους, επινοεί νέες λέξεις, και γενικά πασχίζει με κάθε μέσο ν' αναδείξει όχι μόνο την αριστοφανική Λυσιστράτη. αλλά και το καινούριο νεοελληνικό της ντύμα.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΟΥΜΠΟΣ
Στέφανος Σγούρος
- Κερκυραίοι ζωγράφοι 19ου-20ου αιώνα
- Η υδατογραφία
- Η ζωγραφική των λέξεων
(Έκδοση Καλλιτεχνική Σχολής Κέρκυρας, Έψιλον, Κέρκυρα, 2004)
Γεννημένος στην Κέρκυρα το1924 και γιός του ζωγράφου-αγιογράφου Διον. Σγούρου, ο Στέφανος Σγούρος σπούδασε στην Ιταλία και ασχολήθηκε με όλα τα είδη ζωγραφικής, θεωρούμενος σήμερα ένας από τους αξιολογότερους κερκυραίους ζωγράφους. Γνωστός ήδη στον εκδοτικό χώρο από το βιβλίο του «Επαγγελματισμός και Τέχνη» ο Στέφανος Σγούρος μας έδοσε πριν λίγους μήνες μια νέα δουλειά του η οποία εκτείνεται σε τρεις ενότητες:
Κερκυραίοι ζωγράφοι 19ου-20ου αιώνα
Στην ενότητα αυτή δεν δίνονται βιογραφίες ζωγράφων, αλλά δίνεται το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εργάστηκαν και δημιούργησαν γνωστοί σήμερα (από τα έργα τους) καλλιτέχνες. Εντυπωσιάζεται πραγματικά ο αναγνώστης από τα στοιχεία που παρατίθενται και τα οποία σχηματίζουν την εικόνα μιας δύσκολης εποχής όπου η καλλιτεχνική δημιουργία ήταν κυριολεκτικά επίτευγμα και η ζωή του καλλιτέχνη όχι απλά δύσκολη.
Ο συγγραφέας περιγράφει γλαφυρά τον τρόπο δουλειάς, τις δυσκολίες και την ζωή των καλλιτεχνών για μια περίοδο που γνώρισε μεν από τον πατέρα του, αλλά τα ξεκέντια της οποίας έζησε και ο ίδιος.
Με αφορμή τις διάφορες καταστάσεις αναπτύσσει τις απόψεις του για την «συναλλαγή στην Τέχνη», την εμπορευματοποίηση, θέμα το οποίο στις μέρες μας έχει λάβει ευρύτερες διαστάσεις για όλη την πολιτιστική παραγωγή.
Η Υδατογραφία
Αρχίζοντας με το αξίωμα «Η τέχνη της ζωγραφικής είναι μία και μόνη» ο συγγραφέας επικεντρώνει το γράψιμό του στους μηχανισμούς που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης για να εκφραστεί και αναπτύσσει ειδικότερα τα σχετικά με την ακουαρέλα. Για τον ρόλο της προσωπικότητας του καλλιτέχνη σημειώνει: «Έντονα διατυπωμένη η προσωπικότητα του καλλιτέχνη στον τρόπο της υδατογραφίας γίνεται το δυσκολονόητο δίπτυχο που μας κάνει να ρωτάμε πολλές φορές και να ψάχνουμε για το ποιο υπήρξε πρώτο: η τεχνική ή αυτός που τη διαμορφώνει;».
Στην ίδια ενότητα, στο κεφάλαιο «Αισθητική και τεχνοτροπία» γράφει:
«Η τέχνη θα πάρει το υλικό της από τον κόσμο τον υπαρκτό. Από αυτή την απεραντοσύνη που δίνει ελεύθερα κι αναντίρρητα το υλικό αυτό, και που όμως εξαρτά την υπόστασή του και τη μετάπλασή του σε ζώσα μορφή από το ταλέντο εκείνο που γεννήθηκε να δώσει και όχι να πάρει».
Η ζωγραφική των λέξεων
Η ενότητα περιλαμβάνει λέξεις, ορισμούς και χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιούσαν οι κερκυραίοι ζωγράφοι των περασμένων χρόνων στη δουλειά τους και στις εκφράσεις τους. Λέξεις με ντόπια και ξένη καταγωγή και ρίζα, και προπάντος ιταλικές της τέχνης …
Οι φωτογραφίες 70 περίπου έργων και προσωπογραφίες καλλιτεχνών αυτής της περιόδου (ανάμεσά τους φυσικά και πολλά έργα του συγγραφέα), καθώς και άλλο φωτογραφικό υλικό, κοσμούν την έκδοση και συμπληρώνουν τις τρεις ενότητες.
Παναγιώτα Τζιβάρα – Σπύρος Καρύδης
Η Βιβλιοθήκη της μονής Υ.Θ. Μυρτιδιωτίσσης Κέρκυρας
Κυκλοφόρησε από την Ιερά Μονή Υ.Θ. Παλαιοκαστριτίσσης η εργασία της Παναγιώτας Τζιβάρα και του Σπύρου Καρύδη Η Βιβλιοθήκη της Μονής Υ.Θ. Μυρτιδιωτίσσης Κέρκυρας.
Για τις βιβλιοθήκες και την κίνηση των βιβλίων στον χώρο τής Κέρκυρας μπορεί να γίνει ουσιαστικός λόγος μετά την καταγραφή σημαντικού μέρους των υπαρχουσών βιβλιοθηκών, και τον εντοπισμό και μελέτη όσων με το πέρασμα του χρόνου χάθηκαν, αλλά άφησαν τα ίχνη τους στις γραπτές αρχειακές πηγές.
Στον τομέα των εκκλησιαστικών βιβλιοθηκών και ειδικότερα των σωζόμενων έως σήμερα μοναστηριακών βιβλιοθηκών, ή αρχή τής καταγραφής καί μελέτης έγινε από τούς συγγραφείς το 2001 με την παρουσίαση της αξιόλογης, τόσο σε αριθμό βιβλίων όσο καί χειρογράφων, βιβλιοθήκης τής μονής τής Παλαιοκαστρίτσας. Την άνοιξη του 2002 άρχισαν την ίδια εργασία για την βιβλιοθήκη τής μονής Υ. Θ. Μυρτιδιωτίσσης, η οποία με το πέρασμα του χρόνου και την παρακμή τής μονής είχε σχεδόν εγκαταλειφθεί. Το περιεχόμενο της βιβλιοθήκης καταγράφτηκε καί μελετήθηκε με την μέθοδο που ακολουθήθηκε καί στη μονή της Παλαιοκαστρίτσας.
Στην βιβλιοθήκη της Υ. Θ. Μυρτιδιωτίσσης καταγράφτηκαν (165) τίτλοι εντύπων των ετών 1604-1900 και αναλυτικά:
· 17ος αι.: 17 τίτλοι
· 18ος αι.: 58 τίτλοι (ή 69 αντίτυπα)
· 19ος αι. (έως το 1863): 53 τίτλοι (ή 57 αντίτυπα)
· 19ος αι. (1864 έως το 1900): 33 τίτλοι (ή 35 αντίτυπα)
· Αταύτιστες εκδόσεις: 14
Οι τίτλοι αυτοί περιέχουν:
· Λειτουργικά.
· Έργα πατέρων και χριστιανών συγγραφέων
· Αγία Γραφή (Κείμενο, Ερμηνεία, Ευαγγέλια, Απόστολος)
· Ιστορικά
· Φιλολογικά
· Νομικά-Οικονομικά
· Διάφορα
Τα φύλλα και τα παράφυλλα των εντύπων καί των χειρογράφων βρίθουν σημειώσεων. Εκτός των κτητορικών σημειωμάτων και των λιγοστών ενθυμήσεων δανεισμού, που φανερώνουν την ιστορία τους, σ' αυτά περιέχονται πληροφορίες για τη μονή, χρονικά σημειώματα, ενθυμήσεις και σημειώσεις για τη βιβλιοδεσία των εντύπων.
Παράλληλα με την περιγραφή των χειρογράφων και την καταγραφή των εντύπων ταξινομήθηκε πρόχειρα και το αρχείο τής μονής.
Το αρχείο αποτελείται από λυτά έγγραφα του περασμένου αιώνα, τα οποία αφορούν κυρίως στη διοίκηση και στη διαχείριση της μονής, καθώς επίσης και από αντίγραφα συμβολαίων που αναφέρονται στην περιουσία της μονής. Τα λυτά έγγραφα ταξινομήθηκαν θεματολογικά σε φακέλους με το ακόλουθο περιεχόμενο:
· Διοικητικά
· Οικονομικά
· Περιουσιακά
· Αλληλογραφία (εισερχόμενη-εξερχόμενη)
· Προσωπικά Αρχεία Ηγουμένων
· Διάφορα
Στο αρχείο ανήκουν επίσης εφτά κατάστιχα της οικονομικής διαχείρισης της μονής των ετών 1822-1861 τα οποία έχουν μεγάλη σημασία για την ιστορία της μονής κατά το 19ο αιώνα και περιέχουν μεγάλο πλούτο σημειωμάτων.
2.5.08
1.5.08
ΣΠΥΡΟΣ ΧΡ. ΚΑΡΥΔΗΣ
Εκκλησιαστική Γεωγραφία της Κέρκυρας τον 19ο αιώνα. Ο κατάλογος κλήρου και ναών του έτους 1820
Εκδόσεις Απόστροφος, Κέρκυρα 2004.
Στην εργασία δημοσιεύεται ο τελευταίος πλήρης κατάλογος κλήρου και ναών για τα χρόνια της ξενοκρατίας στην Κέρκυρα, ο οποίος καταρτίστηκε το 1820 από τον πρώην επίσκοπο Ρωγών και τότε Τοποτηρητή της Μητρόπολης της Κέρκυρας Μακάριο Δαμασκηνό.
Ο κατάλογος παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον λόγω του τρόπου διάρθρωσης του περιεχομένου του, αφού αποτελεί την αναλυτική γεωγραφική καταγραφή του κλήρου και των ναών του νησιού καθώς και των προσώπων που, είτε ως κτήτορες είτε ως διαχειριστές, σχετίζονταν με τους αναγραφόμενους ναούς. Ο κατάλογος αριθμεί 840 ναούς στην Κέρκυρα και στα Διαπόντια νησιά και περιλαμβάνει τα ονόματα 1123 προσώπων, από τα οποία τα 504 ανήκουν στις τάξεις του κλήρου.
Στην Εισαγωγή τα δεδομένα του καταλόγου παρουσιάζονται ομαδοποιημένα σε πίνακες με την ακόλουθη θεματική: Ναοί ανά κατηγορία και γεωγραφική περιφέρεια. – Ναοί εφημερευόμενοι. – Κληρικοί, κατά βαθμό και γεωγραφική περιφέρεια. – Τιμώμενοι άγιοι. - Βαπτιστικά και οικογενειακά ονόματα.
Ο κατάλογος εκδίδεται με υπόμνημα για κάθε ναό, στο οποίο περιλαμβάνονται οι παραπομπές στους σχετικούς φακέλους του Ιστορικού Αρχείου της Κέρκυρας, οι παραπομπές στους ήδη δημοσιευμένους καταλόγους, η κυριότερη βιβλιογραφία καθώς και κάθε τί άλλο που χρησιμεύει στην ταύτιση ή παρέχει πληροφορίες για την ιστορία του.
Την εργασία πλαισιώνουν τα Ευρετήρια ναών, ονομάτων προσώπων και τόπων, τα οποία αποτελούν απαραίτητο εργαλείο για τη μελέτη και την αξιοποίηση του καταλόγου.
Παναγιώτα Τζιβάρα
Σχολεία και δάσκαλοι στη βενετοκρατούμενη Κέρκυρα (16ος-18ος αι.)
Θρακική Βιβλιοθήκη 7- Σειρά διατριβών και εγχειριδίων
Αθήνα 2003
Πρόκειται για τη διδακτορική διατριβή της Παναγιώτας Τζιβάρα στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Αποτελεί καρπό πολύχρονης και επίμονης αρχειακής έρευνας που πραγματοποιήθηκε κύρια στο Ιστορικό Αρχείο της Κέρκυρας, ενώ το έναυσμα για την έναρξή της αποτέλεσε η έλλειψη οποιασδήποτε συστηματικής μελέτης για το θέμα και οι αντικρουόμενες θέσεις των ερευνητών για τη στάση των Βενετών σε θέματα παιδείας
Οδηγός της έρευνας ήταν ο πίνακας των δημοσίων δασκάλων, που έχει δημοσιευτεί από τον Κερκυραίο Λαυρέντιο Βροκίνη, με την πρόθεση να συμπληρωθούν τα κενά στα ονόματα των δημοσίων δασκάλων και ειδικά των λατινοδιδασκάλων για τους οποίους ο Βροκίνης είχε δηλώσει ότι είχε καταγράψει μόνο τους ντόπιους Κερκυραίους.
Η έρευνα στην αρχειακή σειρά Argomenti Diversi της Βενετοκρατίας έδωσε πολλές πληροφορίες για τον θεσμό των δημοσίων δασκάλων, τον τρόπο εκλογής και αμοιβής, τα πρόσωπα που συμμετείχαν ως υποψήφιοι. Η έρευνα σε άλλες αρχειακές σειρές του κερκυραϊκού Αρχείου και σε άλλα Αρχεία και Βιβλιοθήκες εμπλούτισε την εικόνα της εκπαίδευσης στο νησί μας με άγνωστα αρχειακά δεδομένα για τη διδακτική δράση ίδιωτικών δασκάλων, ορθοδόξων και λατίνων, καθώς και για τη λειτουργία του καθολικού σεμιναρίου στο νησί.
Η μελέτη προσδοκά να δώσει μία συστηματική εικόνα περισσότερο για τη δημόσια εκπαίδευση και λιγότερο για την ιδιωτική, που ο χαρακτήρας της είναι γνωστός και από άλλες περιοχές του τουρκοκρατούμενου και βενετοκρατούμενου Ελληνισμού. Προσπαθεί επίσης να εντάξει τις όποιες παιδευτικές προσπάθειες στο νησί μέσα στη γενική πολιτική τής Βενετίας και να καταδείξει την πολιτιστική προσφορά και του λατινικού κλήρου, καθώς και οι λατίνοι δάσκαλοι συνέβαλαν στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου.
Σπύρος Καρύδης
Ο αστικός χώρος και τα Ιερά.
Η περίπτωση της Κέρκυρας τον 16ο αιώνα
Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε η νέα μελέτη του Σπύρου Καρύδη με τίτλο «Ο αστικός χώρος και τα Ιερά. Η περίπτωση της Κέρκυρας τον 16ο αιώνα».
Η εργασία στηρίζεται στο υλικό που συγκεντρώθηκε κύρια από τα νοταρικά κατάστιχα του 16ου αιώνα τα οποία βρίσκονται στο Ιστορικό Αρχείο της Κέρκυρας. Το υλικό αυτό περιλαμβάνει πλήθος στοιχείων για τους ναούς της πόλης και των προαστείων, την κατάστασή τους, τη μορφή, τη θέση, τους κτήτορες και τους ιερουργούς. Αποτυπώνονται επίσης οι συνέπειες που είχαν τα έργα για την οχύρωση της πόλης στην εκκλησιαστική γεωγραφία του τόπου και σκιαγραφούνται οι επιλογές, οι προτεραιότητες και τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων της εποχής, στοιχεία των οποίων η σημασία δεν περιορίζεται μόνο στον κερκυραϊκό χώρο αλλά και στις υπόλοιπες βενετοκρατούμενες περιοχές, οι οποίες οχυρώθηκαν και ασφαλίστηκαν πίσω από τα τείχη.
Anno Domini, τόμος ΙΙ-(ΜΜV)
Anno Domini
Κυκλοφόρησε ο δεύτερος τόμος του “ANNO DOMINI” της περιοδικής έκδοσης για την ιστορική παρουσία της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα. Στις εργασίες που φιλοξενεί και οι οποίες αναφέρονται σε όλο τον ελληνικό χώρο, περιλαμβάνεται και η μελέτη του συμπολίτη Σπύρου Γαούτση, γραμματέα της Καθολικής Αρχιεπισκοπής της Κέρκυρας με τίτλο «Αντώνιος Ιωάννης – Βαπτιστής Δελένδας. Ένας θηραίος ιερέας στην Αρχιεπισκοπή της Κέρκυρας».
Η μελέτη αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία λαμβάνοντας υπόψην ότι μετά τις καταστροφές του τελευταίου πολέμου οι πηγές για την ιστορία του Καθολικού κλήρου στα Ιόνια Νησιά είναι εξαιρετικά περιορισμένες και κάθε πληροφορία σχετική με την εκκλησιαστική κατάσταση και δραστηριότητα των καθολικών κοινοτήτων σε όλα τα Ιόνια έχει μεγάλη σημασία.
Γιάννης Δόικας
Παροιμίες, Δημοτικά, Ευτράπελα και άλλα Λαογραφικά Παξών και Κέρκυρας
Μια ακόμα λαογραφική μελέτη κυκλοφόρησε ο ακούραστος Γιάννης Δόικας, καταγράφοντας ένα μεγάλο μέρος από τις παροιμίες που λέγονται στους Παξούς. Παράλληλα καταγράφει ένα μέρος από τη σκωπτική και δημοτική ποίηση των Παξών καθώς όλα αυτά αποτελούν τη συνέχεια των παραδόσεων και του πολιτισμού μας σε μια εποχή κατά την οποία οι παλιές θρησκευτικές και παραδοσιακές εκδηλώσεις προσαρμόζονται με απίστευτη ευκολία σε τουριστικές και οικονομικές ανάγκες.
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύεται ένας σημαντικός αριθμός παροιμιών από το μικρό νησί των Παξών.
Όπως σημειώνει ο συγγραφέας: «Οι παροιμίες είναι η συγκέντρωση γνώσης και σοφίας που έρχεται από τα βάθη των αιώνων. Ταξιδεύουν από χώρα σε χώρα, χωρίς να γνωρίζουν σύνορα, φέρνοντας στους λαούς τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν από ανθρώπου συνετούς και σοφούς.
Αποτελούν δείγμα του πολιτισμού της. Σφραγίζουν τον λόγο με ένα ιδιαίτερο τρόπο. Διδάσκουν, προβληματίζουν, επαινούν, τιμωρούν, σαρκάζουν, ειρωνεύονται, προκαλούν, επαινούν, πείθουν και σηματοδοτούν, σε κάθε στιγμή, το πέρασμα από τις συμπληγάδες της ζωής μας…»
Γιάννης Δόικας
«Το μοναστήρι της Παναγίας των Βελλιανιτών στους Παξούς»
Ο Γιάννης Δόικας είναι ένας από τους σημαντικότερους και γνωστότερους κερκυραίους ερευνητές της προηγούμενης γενιάς. Διατέλεσε για χρόνια προϊστάμενος του Ιστορικού Αρχείου Κερκύρας (1973-1983) και του Ιστορικού Αρχείου Παξών (1960-1973 και 1983-1992). Από τις θέσεις αυτές διευκόλυνε πολυάριθμους ερευνητές στην επίπονη εργασία τους στο αρχειακό υλικό, ενώ πολλούς άλλους μύησε στην αντίστοιχη έρευνα και τη μέθοδο δουλειάς. Και αυτά σε μία περίοδο κατά την οποία το Αρχείο της Κέρκυρας βρίσκονταν ουσιαστικά στην κατάσταση την οποία το άφησε ο Σ. Θεοτόκης και οι ειδικευμένοι επιστήμονες μετριούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Σήμερα, μπορεί ο Γιάννης Δόικας να βρίσκεται υπηρεσιακά σε σύνταξη αλλά ως ερευνητής παραμένει ενεργός και συνεχίζει ακούραστα από την ηρεμία των Παξών να μας δίνει τα αποτελέσματα των νεοτέρων ερευνών του.
Ανάμεσα στις τελευταίες μελέτες του περιλαμβάνεται «Το μοναστήρι της Παναγίας των Βελλιανιτών στους Παξούς».
Η εισαγωγή περιλαμβάνει την περιγραφή της νησίδας της Παναγίας από τον Αρχιδούκα Σαλβατώρ (1887) και περιγραφή της σημερινής κατάστασης της νησίδας και του μοναστηριού από τον συγγραφέα.
Το κυρίως κείμενο περιλαμβάνει τα σχετικά με την εγκατάσταση των Βελλιανιτών στους Παξούς και τις γιορτές και τις λιτανείες της Παναγίας. Στη συνέχεια με βάση αρχειακό υλικό και κάποιες παλαιότερες δημοσιεύσεις ο αναγνώστης μπορεί να σχηματίσει μια πλήρη εικόνα για τη λειτουργία της μονής στο διάβα των τελευταίων τριών αιώνων. Οι ενότητες που περιλαμβάνονται είναι:
* Η λιτανεία στον Άn Γιώργη
* Σύσταση κοινοβίου
* Δωρεά μπαστουνιού στον πρωτοπαπά Παξών
* Έσοδα της Εκκλησίας
* To φανάρι της Παναγίας
* Έσοδα της Παναγίας
* Εκλογή επιτρόπων
* Διαθήκη του Ιγνάτιου
* Εκλογή ηγουμένου
* Ιερείς και μοναχοί / μοναχές που τάφηκαν στην Παναγία
* Επιστολή Πέτρου Σπυράκη Βελιανίτη
* Έγγραφο διορισμού Εκκλησιαστικού Συμβουλίου της Παναγίας
* Επίσκεψη στους Παξούς του ιερομόναχου Λεόντιου
* Εορταστικές εκδηλώσεις που αναφέρονται σε παλιά φύλλα της εφημερίδας «Παξοί».
Το παράρτημα περιλαμβάνει τον κανονισμό λειτουργίας του ιερού προσκυνήματος όπως διαμορφώθηκε το 1991 και φωτογραφικό υλικό από το χώρο και τις εκδηλώσεις.
Γ.Ζ.
Νίκος Πακτίτης:
«Κερκυραϊκά Δημοτικά τραγούδια»
Όταν το 1989, ο Νίκος Πακτίτης κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τη μελέτη του «Κερκυραϊκά Δημοτικά τραγούδια» (έκδοση Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας), ήταν η πληρέστερη που είχε γίνει στον τομέα αυτό. Είχαν προηγηθεί δεκαετίες ενωρίτερα οι εργασίες του Μαρτζούκου και του Μπουνιά οι οποίες ήταν από τις πρώτες προσπάθειες συγκέντρωσης λαογραφικού υλικού του νησιού.
Σήμερα, δεκαεφτά χρόνια από την πρώτη της έκδοση, η μελέτη του Νίκου Πακτίτη παραμένει η πληρέστερη στον τομέα της και η πιο σημαντική που θα συμβουλευτεί ο ασχολούμενος με τα Λαογραφικά της Κέρκυρας.
Πριν λίγους μήνες η μελέτη αυτή επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις «Δωδώνη» με τη συμβολή του «Συλλόγου Σιναραδιτών της Αθήνας» και παρουσιάστηκε πρόσφατα.
Η μελέτη περιλαμβάνει:
Εκτεταμένο πρόλογο στον οποίο αναλύονται γενικά τα σχετικά με το Δημοτικό Τραγούδι και ειδικότερα τεκμηριώνεται η διαμόρφωση και εξέλιξη του κερκυραϊκού δημοτικού τραγουδιού.
Παράθεση κερκυραϊκών δημοτικών τραγουδιών τα οποία χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες:
Ακριτικά
Παραλογές
Θρησκευτικά-Λατρευτικά
Τραγούδια της αγάπης
Τραγούδια του γάμου
Περιπαιχτικά ή περιγελαστικά
Τραγούδια του θανάτου- Μοιρολόγια
Παιδικά – Ξενιτιάς –Γνωμικά – Εργασία – Παρέας και διάφορα άλλα.
Η μελέτη συμπληρώνεται με σχετική βιβλιογραφία και φωτογραφικό υλικό.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΙΚΟΣ ΠΑΚΤΙΤΗΣ
Ο Νίκος Πακτίτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1930, τελείωσε το 1951 τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και μέχρι το 1977 δίδαξε στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ασχολούμενος παράλληλα με ιστορία, λαογραφία αλλά και με λογοτεχνία και ποίηση.
Διατέλεσε πρόεδρος Φιλαρμονικής και του Πολιτιστικού Συλλόγου Σιναράδων, ενώ το 1980 ίδρυσε με φίλους τη Λαογραφική εταιρεία Κέρκυρας και στα πλαίσιά της το Ιστορικό- Λαογραφικό Μουσείο Μέσης στους Σιναράδες, το μοναδικό του είδους του στην Κέρκυρα και ένα από τα καλύτερα στην Ελλάδα.
Κάθε χρόνο επισκέπτονται το Μουσείο περίπου εφτά χιλιάδες τουρίστες, ερευνητές και μαθητές. To 1999 ίδρυσε, με τη συμπαράσταση του Δήμου Κερκυραίων, το Μουσείο Κερκυραϊκής Κεραμικής, που στεγάστηκε στο Νέο Φρούριο. Παράλληλα οργάνωσε με άλλα σωματεία γιορτές Κερκυραϊκής λαϊκής παράδοσης.
Έλαβε μέρος με ανακοινώσεις του σε πέντε Πανιόνια σννέδρια, ενώ με πρωτοβουλία του η Λαογραφική Εταιρεία, στο γραφείο της, στην πόλη της Κέρκυρας, οργάνωσε μορφωτική εστία, η οποία διαθέτει δανειστική βιβλιοθήκη, συλλογές Κερκυραϊκής Αρχιτεκτονικής, Κερκυραϊκής Κεραμικής καθώς και συλλογή από φωτογραφίες και κείμενα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Τη μορφωτική εστία επισκέπτονται μαθητές Γυμνασίου, Λυκείου και φοιτητές για μελέτη και ανταλλαγή γνώσεων κύρια σε διάφορα θέματα κερκυραϊκής ιστορίας και λαογραφίας.
Ο Νίκος Πακτίτης, ακούραστος και δραστήριος, κατοικεί. στην Κέρκυρα, την οποία συνεχώς ερευνά και μελετά, και ενδιαφέρεται με πάθος για την προστασία του φυσικού και αρχιτεκτονικού της περιβάλλοντος.
Γ.Ζ.
Τα «Χρονικά»
Με ποικίλο ιστορικό περιεχόμενο και μάλιστα με αναφορές στην Κέρκυρα κυκλοφόρησε το τεύχος 202 του περιοδικού «Χρονικά » το οποίο εκδίδεται από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδας.
Στο εξώφυλλο αναπαράγεται έγγραφο του Μητροπολίτη Κερκύρας Αθανασίου το οποίο εκδόθηκε στις 13 Μάη 1861. Στο έγγραφο αυτό ο Μητροπολίτης επισημαίνει την απρεπή στάση κάποιων κερκυραίων χριστιανών προς τους κερκυραίους ισραηλίτες και το γεγονός ότι οι τελευταίοι (αν και είναι από αιώνες εγκατεστημένοι στην Κέρκυρα) στερούνται πολιτικών δικαιωμάτων.
Στις σελίδες 8-10 δημοσιεύονται αποσπάσματα από το «Αρχείον κατοχής» του τότε μητροπολίτη Μεθόδιου με αφορμή συζητήσεις και αντιγνωμίες που έχει προκαλέσει κατά καιρούς η μαρτυρική ζωή των Εβραίων του νησιού κατά την κατοχή.
Στις υπόλοιπες σελίδες, μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται:
«Οι σχέσεις Ελλάδος και Ισραήλ»
«Η δίκη της Νυρεμβέργης»
«Οι προκαταλήψεις»
«Ημέρα Μνήμης»
Η «Φούγκα θανάτου»
Βιβλιοπαρουσίαση
Γ.Ζ.
Νάσος Μαρτίνος:
Ο ήλιος του Μάρτη
«Βαρύ και αργοκίνητο τα στρατιωτικό όχημα κατηφόριζε στενάζοντας το δρόμο, ο οποίος ακουλουθούσε τη διαδρομή του τείχους πλάι στη θάλασσα, αυτό που οι ντόπιοι έλεγαν Μουράγια…»
Με τη φράση αυτή αρχίζει το νέο βιβλίο του Νάσου Μαρτίνου το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη και στο οποίο εμφανίζεται μια σειρά προσώπων που «συμμετέχουν σε χορό αγωνίας για όσα συμβαίνουν τώρα αλλά και παλιά».
Το μυθιστόρημα ξεκινά στην μετεμφυλιακή Κέρκυρα και εξελίσσεται φτάνοντας στο γύρισμα του 20ου αιώνα. Ο αναγνώστης μπορεί να σχηματίσει μια εικόνα για τη ζωή λίγο μετά τον Εμφύλιο όταν τα τουφέκια ηχούσαν ακόμα στο Λαζαρέτο, την εξουσία είχαν οριστικά πια οι νικητές και ακόμα και οι απλά συμπαθούντες την Αριστερά κινδύνευαν κάθε στιγμή να βρεθούν άνεργοι, χωρίς μέλλον. Παράλληλα αντικρίζει τους ρυθμούς στις λαϊκές ταβέρνες της εποχής αλλά και τη δραστηριότητα, τους προβληματισμούς και τη ζωή ενός αγαθού λευΐτη ο οποίος τιμά το σχήμα του.
Στη ροή του έργου, ο αναγνώστης μαζί με τα κεντρικά πρόσωπα περιδιαβαίνει σε μια μελαγχολική πόλη, περπατά στα γνωστά της σημεία και αντικρίζει πρόσωπα τα οποία θα μπορούσε και να έχει γνωρίσει και να είχαν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική ζωή.
Τα κείμενα προσφέρουν σε κάθε γραμμή αφορμές για φιλοσοφικές συζητήσεις κύρια πάνω στις ιδεαλιστικές και μεταφυσικές αντιλήψεις για τη ζωή.
Κυρίαρχο διαχρονικό πρόσωπο σε όλο το έργο ο άνθρωπος «… με τα μελένια μάτια σαν από αρχάγγελο βυζαντινό. Πλάσμα πέραν του χρόνου και του χώρου τούτου. Έχει μόνο την υποχρέωση μιας αποστολής, να σώσει ένα εβένινο κουτί με ιερές γραφές. Πως θα εμπλακεί ο ίδιος στις τύχες των ηρώων; Πως θα επηρεαστεί από τις αγωνίες, τα πάθη, τους έρωτες των ανθρώπων και ποιά η τελική δική του και δική τους μοίρα;»
Γ.Ζ.