ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Παρουσιάζονται έντυπα και ψηφιακοί δίσκοι που αφορούν την κερκυραϊκή ιστορία και πολιτισμό και γενικότερα τον ιόνιο χώρο.

20.8.08

Μαρία Στράνη-Ποττς: "Το πούλημα της Πανωραίας"

Η Μαρία Στράνη-Ποττς, έχοντας ζήσει εξαιτίας των επαγγελματικών υποχρεώσεών της για αρκετό διάστημα εκτός Κερκύρας (και, ακόμα καλύτερα, εκτός Ελλάδος), είναι από τους ανθρώπους εκείνους που έχουν την ευτυχία να βλέπουν τον τόπο τους και με το μάτι του εξωτερικού παρατηρητή. Έτσι η ανησυχία της για την Κέρκυρα είναι εντονότερη και σαφώς διαφοροποιημένη από τα κατά καιρούς ευχολόγια διαφόρων όψιμα εμφανιζόμενων «ανησυχούντων». Το ίδιο αναμενόμενος είναι και ο τρόπος με τον οποίο η Μαρία Στράνη-Ποττς επέλεξε να επικοινωνήσει τις ανησυχίες της για αυτό που βιώνει καθημερινά: Το πούλημα της Πανωραίας είναι ένα λογοτέχνημα γεμάτο συμβολισμούς και αλληγορίες, του οποίου η ηρωίδα ταυτίζεται με την Κέρκυρα. Πάνω στην ταύτιση Κέρκυρας–Πανωραίας βασίζεται όλη η αφηγηματική πλοκή του βιβλίου στο οποίο παρελαύνουν στιγμές από την ιστορία του νησιού και, κυρίως, εκτίθεται η σύγχρονη κατάστασή του, η οποία καθόλου θετικά δεν προϊδεάζει για το μέλλον του.
Η Πανωραία (βλέπε Κέρκυρα) είναι ένα ξεχωριστό και όμορφο πλάσμα με λίγους ουσιαστικούς φίλους, αλλά με πάρα πολύ περισσότερους γνωστούς. Οι τελευταίοι έχοντας τις «αγαθότερες των προθέσεων» προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την Πανωραία προς όφελός τους, χωρίς όμως να κατανοούν ότι τραυματίζοντάν την καταστρέφουν, όχι μόνο την προαιώνια φυσική, πνευματική και πολιτισμική κληρονομιά της, αλλά και τους ίδιους.
Οι παραλληλίες είναι προφανείς και βιωμένες από όλους καθημερινά Η Κέρκυρα της φυσικής ομορφιάς, του (αστικού και εξωαστικού) πολιτισμού, της μουσικής, των τεχνών, των πνευματικών ανθρώπων, της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, της άμεσης σύνδεσης με ό,τι προοδευτικότερο στον πολιτισμένο κόσμο έχει τραυματιστεί, κατά πολλούς, ανεπανόρθωτα και έχει πλέον βρεθεί σε ένα τέλμα. Η στροφή στον γρήγορο πλουτισμό, στην μαλθακότητα του υλικού κόσμου, στις σειρήνες της πανδαιμονολογούμενης παγκοσμιοποίησης, η επιλεκτική γνώση του παρελθόντος, καθώς και η άρνηση της πολιτισμικής και κοινωνικής ιδιοπροσωπίας της ακόμα και από ανθρώπους της νεότερης γενιάς αποτελούν δεδομένα που αγγίζουν (αν όχι, ξεπερνούν) τα όρια της εγκληματικής πράξης. Υπαίτιοι οι πολιτικοί και οικονομικοί «φίλοι» της Πανωραίας, καθώς και οι ίδιοι η κάτοικοί της. Όλοι οι παραπάνω αποτελούν την πολλοστή απόδειξη της ρήσης, ότι ο δρόμος για την Κόλαση είναι στρωμένος με αγαθές προθέσεις.
Έτσι, η Πανωραία παλεύει σήμερα μόνη της έχοντας στο πλευρό της ελάχιστους πραγματικούς συμπαραστάτες, όπως τον Καλοσυνάτο και τη Θάλασσα. Η Μαρία Στράνη-Ποττς γίνεται ο λογοτεχνικός κήρυκας ενός καλέσματος για να συναριθμηθούμε και άλλοι στους υποστηρικτές αυτούς της Πανωραίας, οι οποία έχει πλέον φτάσει στα όριά της πολιορκούμενη, όχι από Οθωμανούς, Ανδηγαυούς ή άλλους, αλλά από τον μεγαλύτερο κίνδυνο όλων, τα ίδια τα αλλοτριωμένα παιδιά της.

Το πούλημα της Πανωραίας


Πόλυ Χατζημανωλάκη:

«Οι μέλισσες του Κάλβου τριγυρίζουν στα λιβάδια του Λινκολνσάιρ»


Το 1852 ο Ανδρέας Κάλβος έφυγε οριστικά από την Κέρκυρα, με την Αγγλίδα γυναίκα του Charlotta - Augusta Wadams. Είχε χάσει τη θέση του στην Ιόνιο Ακαδημία και παρέδιδε ιδιωτικά μαθήματα. Τελικά εγκαταστάθηκαν στο Louth του Lincolnshire. Εκείνη είχε αναλάβει τη διεύθυνση ενός οικοτροφείου θηλέων όπου ο ποιητής δίδασκε γαλλικά και μαθηματικά.

Εκεί, χρόνια μετά, θα φοιτήσει ο ήρωας του μυθιστορήματος της Πόλυς Χατζημανωλάκη, ο δεκαεπτάχρονος από την Ελλάδα Πέτρος Ασλάνογλου φιλοξενούμενος του Ιάκωβου Λογιάδη, ιδιόρρυθμου καθηγητή μαθηματικών.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:

«Προσδοκίες που διαψεύδονται, ποδηλατικές εξορμήσεις στη βρετανική εξοχή, χτυποκάρδια στα θρανία ενός αγγλικού κολλεγίου πρόβες για θεατρικές παραστάσεις, μια Λέσχη φυσιοδιφών και αρχαιοφίλων, κλέφτες του μελιού, ο δαφνοστεφής ποιητής Τέννυσον και ο Διονύσιος Σολωμός, ο Σεφέρης, συνομωσίες γηραιών καρμπονάρων, το ημερολόγιο μιας μελισσοκόμου, τα λάθη του κώδικα ντα Βίντσι, σαν φωτεινά σωματίδια σκόνης, αντανακλούν, διασκορπίζουν και παρασύρουν στη δίνη τους όπως ένα σμήνος από μέλισσες θραύσματα από το παρελθόν. Μέσα από τους ιριδισμούς προβάλλει η αλήθεια της παρουσίας του ποιητή Ανδρέα Κάλβου σε αυτή την πόλη του Λιλκονλσάιρ».

Ξεκινώντας με νοσταλγία από τους περιπάτους του ποιητή στην εξοχή του Λιλκολνσάιρ αποκαλύπτονται πτυχές της ζωής του, άγνωστες στο ευρύ κοινό και μια ιδιαίτερη ανάγνωση της ποίησής του από το τετράδιο της μελισσοκόμου Τζέην : «Η ψήφος των ποιητών», «Ο Κάλβος και οι παραστάσεις των άστρων», «το μεγάλον κορμί μιας βασιλίσσης», «οι μέλισσες και η εξορία» …

Ήταν ο Κάλβος μελισσοκόμος; Μυθιστορηματική εμμονή που δεν στερείται ευλογοφάνειας μια και το θέμα της μέλισσας επανέρχεται στα ποιήματά του και αξίζει να μελετηθεί κατά τον Γ. Σεφέρη. Κατά σύμπτωση (;) το περιοδικό που εξέδιδε με τους Ιταλούς εξόριστους φίλους του στο Λονδίνο ήταν η Ιταλική Μέλισσα. Η μέλισσα ως Μούσα - έμπνευση του ποιητή, ως σύμβολο αρετής και αναγέννησης των Μυστικών Εταιρειών – στους Καρμπονάρους είχε ενταχθεί ο ποιητής στα νιάτα του - αλλά και ως πηγή έμπνευσης για τους μαθηματικούς και τους επιστήμονες όλων των εποχών: αυτούς που προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο της κηρήθρας, αυτούς που μελετούν τον περίπλοκο χορό της, αυτούς που ανακαλύπτουν την ακολουθία Fibonacci στο γενεαλογικό της δέντρο. Οι μέλισσες και τα μαθηματικά τους ως σωτηρία του «ασθενούς» Ιάκωβου Λογιάδη του οποίου ο βίος έχει πολλές αναλογίες με αυτόν του Κάλβου.

Οι μέλισσες του Κάλβου λοιπόν, αυτές που η μελισσοκόμος και λάτρης του ποιητή έχει αναλάβει να φροντίζει, μεταφέρουν μέσω της φυσικής συνέχειας από σμηνουργία σε σμηνουργία το μήνυμα από το παρελθόν στο μέλλον.

5.8.08

Πόλυ Χατζημανωλάκη: "Οι μέλισσες του Κάλβου"