Σπύρος Καρύδης - Παναγιώτα Τζιβάρα: "Η ιερά μονή Αγίων Θεοδώρων Στρατιάς Κέρκύρας"

Σπύρος Καρύδης-Παναγιώτα Τζιβάρα
Η ιερά μονή Αγίων Θεοδώρων Στρατιάς Κέρκυρας, Ιστορική πορεία – Βιβλιοθήκη - Αρχείο, Αθήνα 2009

Ο γυναικείος μοναχισμός της Κέρκυρας αναπτύχθηκε κατά την περίοδο της βενετικής κατοχής του νησιού έξω από την τειχισμένη πόλη και σε κοντινή απόσταση από αυτήν. Στα προάστεια της Παλαιόπολης και του Μαντουκιού οργανώθηκαν από τον 16ο αιώνα και εξής τέσσερις γυναικείες μονές: της Υ. Θ. Λαμποβίτισσας, της Αγίας Ευφημίας, των Αγίων Θεοδώρων και του Αγίου Νικολάου του Κατζίνα. Τα μοναστήρια αυτά συγκροτήθηκαν για την κάλυψη των πνευματικών αναζητήσεων των γυναικείων μελών της κερκυραϊκής κοινότητας, που διάλεγαν τη «μοναδική ζωή», όπως έγραφαν στα συμφωνητικά που υπέγραφαν με την είσοδό τους στα μοναστήρια, αλλά και για την αντιμετώπιση συγκεκριμένης ανάγκης, επακόλουθο της συνήθειας της εποχής που ήθελε κάποια από τα θήλεα τέκνα των ευγενών οικογενειών να ακολουθούν τη μοναχική οδό, με σκοπό την εξασφάλιση της πατρικής περιουσίας και τη μεταβίβασή της στους άρρενες απογόνους.
Η μονή των Αγίων Θεοδώρων, από την ίδρυσή της στο τέλος του 16ου αιώνα έως σήμερα, λειτουργεί αδιάκοπα, προσφέροντας στον μελετητή του κερκυραϊκού ορθόδοξου μοναχισμού χαρακτηριστικό παράδειγμα γυναικείας μονής, η οργάνωση και η λειτουργία της οποίας ακολούθησε τις ιστορικές τύχες του νησιού που τη φιλοξενεί.
Οι μοναστικοί κανονισμοί που την αφορούν αποτελούν πολύτιμες πηγές για τη μελέτη των γυναικείων μονών του κερκυραϊκού αλλά και ευρύτερα του ιόνιου χώρου, κατά την περίοδο της βενετοκρατίας.
Η βιβλιοθήκη της, με έντυπα και χειρόγραφα κυρίως λειτουργικά, συγκροτήθηκε από αγορές για την κάλυψη των αναγκών της μονής, καθώς και από τις προσωπικές βιβλιοθήκες των μοναχών. Το αρχείο της περιλαμβάνει ένα σημαντικό σε όγκο υλικό που αφορά στη διοίκηση της μονής, κυρίως όμως στη διαχείριση της περιουσίας της στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.
Στο βιβλίο αυτό ανιχνεύεται η ιστορική πορεία της μονής, μέσα από τις μαρτυρίες που αντλήθηκαν από τα Αρχεία Νομού Κέρκυρας και από το αρχείο της μονής, έως τις μέρες μας. Mελετώνται οι κανονισμοί λειτουργίας της μοναστικής αδελφότητας, και ανασυντίθεται το μοναχολόγιο της μονής από την ίδρυσή της έως σήμερα. Σε ξεχωριστή ενότητα μελετάται το περιεχόμενο της βιβλιοθήκης και του αρχείου της μονής και καταγράφεται το έντυπο και χειρόγραφο υλικό που έχει αποθησαυριστεί εκεί. Στην τελευταία ενότητα δημοσιεύονται τα σημαντικότερα κείμενα που αφορούν στη μονή, όπως κανονισμοί λειτουργίας, πρακτικά εκλογής ηγουμένων και κατάλογοι βιβλίων.
Η καταγραφή του χειρόγραφου και έντυπου υλικού που φυλάσσεται στη μονή, αποτελεί μέρος ευρύτερου προγράμματος καταγραφής των εκκλησιαστικών βιβλιοθηκών του κερκυραϊκού χώρου, που υλοποιείται από τους γράφοντες, και ακολουθεί τη μεθοδολογία που τηρήθηκε στους εκδεδομένους καταλόγους των βιβλιοθηκών των μονών Παλαιοκαστρίτσας και Μυρτιδιώτισσας, καθώς και στον υπό έκδοση κατάλογο της βιβλιοθήκης της μονής Πλατυτέρας.